Mandat skarbowy – czy masz obowiązek go przyjąć?

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z popełnianiem różnych błędów, czasami mających przykre skutki. Jeśli w wyniku błędu przedsiębiorca np. uszczuplił wpływy do Skarbu Państwa, to musi się liczyć z tym, że po kontroli zostanie ukarany mandatem skarbowym. Warto jednak wiedzieć, że przyjęcie takiego mandatu nie zawsze jest obowiązkowe.

Kiedy masz prawo odmówić przyjęcia mandatu?

Decyzję o nałożeniu mandatu skarbowego podejmuje indywidualnie organ kontrolny, czyli najczęściej urzędnik kontroli skarbowej. To także człowiek, dlatego może źle zinterpretować konkretną sytuację lub po prostu wykazać się nadgorliwością. Zgodnie z przepisami przedsiębiorca ma prawo odmówić przyjęcia mandatu skarbowego tylko w dwóch przypadkach:

• Gdy jego wina miała znikomą szkodliwość społeczną
• Gdy błąd został popełniony nieumyślnie

Niestety, w żadnej ustawie nie znajdziemy konkretnej interpretacji tych przypadków. Można się więc jedynie domyślać, że prawo do odmowy przyjęcia mandatu skarbowego przysługuje wtedy, gdy ewentualna strata Skarbu Państwa jest symboliczna (lub żadna), a popełnieniu błędu wynikało wyłącznie z faktu istnienia nieprecyzyjnych przepisów skarbowych (które mogą być różnie interpretowane).

Przykład

Jeśli kontrola wykaże, że spóźniłeś się ze złożeniem deklaracji VAT, ale i tak opłaciłeś podatek w terminie, to wystawienie Ci mandatu skarbowego nie jest uzasadnione i masz prawo odmówić jego przyjęcia. Jednak jeśli notorycznie spóźniasz się ze składaniem deklaracji, a w dodatku nieterminowo rozliczasz się z fiskusem, nie ma podstaw do nieprzyjęcia mandatu.

Czym skutkuje nieprzyjęcie mandatu skarbowego?

W takiej sytuacji organ kontrolny złoży sprawę w sądzie powszechnym, jednocześnie dodając wniosek o ukaranie podatnika. Sąd po rozpatrzeniu sprawy podejmie decyzję – niestety, statystycznie o wiele częściej jest ona na korzyść fiskusa. Wówczas przedsiębiorca nie tylko musi opłacić mandat skarbowy, ale także ponieść koszty postępowania sądowego.

Dlatego z reguły bardziej opłacalne jest przyjęcie mandatu skarbowego. Warto bowiem wiedzieć, że prawo daje przedsiębiorcy możliwość odwołania się od tej decyzji – jest na to 7 dni od dnia przyjęcia mandatu. Jeśli przedsiębiorca po opadnięciu emocji uzna, że mandat się mu jednak nie należał, zawsze może zwrócić się do sądu z wnioskiem o uchylenie mandatu.

Sąd na wstępnym posiedzeniu przeanalizuje sprawę i podejmie decyzję – korzystną lub niekorzystną dla podatnika. Ważne jest, że wówczas przedsiębiorca nie poniesie kosztów postępowania sądowego i nie zostanie dodatkowo ukarany.

Jeśli natomiast przedsiębiorca nie przyjmie mandatu, ale po czasie uzna, że popełnił błąd, może złożyć wniosek o dobrowolne poddanie się karze. To także uchroni go przed kosztami postępowania sądowego.